"Muon" şüaları ilə yeraltı naviqasiya xidməti
Qlobal yerləşmə sistemi (GPS) texnologiyasından fərqli olaraq, yeraltı naviqasiya xidməti Yer atmosferinə perpendikulyar şəkildə dəyən, böyük daşları və su hövzələrini problemsiz keçə bilən “muon” kosmik şüaları vasitəsilə təmin ediləcək.
Ars Technica-nın xəbərinə görə, yeraltı, sualtı və qapalı ərazilərdə radio siqnallarından istifadə edərək GPS naviqasiya sistemlərinin məhdudiyyətlərini aşan texnologiyanın tətbiqi təcrübəsi “Muonlar” adlı beynəlxalq kosmik komanda tərəfindən şüalar vasitəsilə həyata keçirilib.
Araşdırmada siqnal qəbuledicilərini daşıyan şəxsin zirzəmidə olduğu yer ötürücünün binanın altıncı mərtəbəsinə qoyulması ilə müəyyən edilib.
Sübut edilmişdir ki, sistem 100 metr məsafədə 2-25 metr sapma ilə mövqe təyin edə bilir.
Yer atmosferinə perpendikulyar şəkildə düşən, böyük daşları və su hövzələrini problemsiz keçə bilən “muon” kosmik şüalarından istifadə edən yeni texnologiyanın GPS-dən fərqli olaraq yeraltı çıxış və naviqasiya təmin edəcəyi gözlənilir.
Tədqiqatın həmmüəllifi Hiroyuki Tanaka deyib ki, biz yeraltı, sualtı, qapalı məkanlarda, muon şüalarından istifadə edərək işləyən “muometrik simsiz naviqasiya sistemi” (MuWNS) adlı yeni GPS növü hazırlamışıq.
Müonların işləməsi ilə bağlı Tanaka bu sözləri deyib: “Kosmik şüa müonları Yerə bərabər miqdarda düşür və vurduqları materialdan asılı olmayaraq, hətta kilometrlərlə qayalıq kütlələri də keçərək sabit sürətlə hərəkət edir”.
Komanda sistemdəki sapmaları bir metrə endirməyi hədəfləyən tədqiqat axtarış-xilasetmə fəaliyyətlərinə və sualtı kəşfiyyata istiqamətləndirməyi planlaşdırır.
EYNİ TƏDQİQATÇILAR SUDA DA SINAQ EDİB
Eyni tədqiqatçılar tərəfindən 2021-ci ildə Tokio körfəzində aparılan kosmik şüa araşdırmasında sunami və okean axınlarını müşahidə etməklə quruya təsir etmədən təhlükəli dəniz hadisələri aşkar edilib.
Xatırladaq ki, keçən ay İtaliyanın Neapol şəhərində şəhərin 10 metr altında basdırılmış qədim nekropol muon görüntüləmə texnologiyaları ilə aşkar edilib. Eyni texnologiya ilə 2016-cı ildə Misirdəki Böyük Giza Piramidasının şimal fasadında gizli otaq da tapılıb.
Bildirək ki, ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri yeraltı və sualtı istifadə üçün "muometrik mövqe sistemi (MuPS)" yaratmaq üçün Ar-Ge işlərini davam etdirir.
Araşdırmanın nəticələri “iScience” jurnalında dərc olunub.
Mənbə: AA
