Böyük Britaniyada qeyri-qanuni immiqrasiyaya qarşı mübarizəyə xərclənən milyardlarla funt-sterlinq heç bir nəticə verməyib
2017-ci ildən bəri qeyri-qanuni immiqrasiya ilə mübarizə çərçivəsində İngiltərədə özəl şirkətlərə təxminən 2 milyard funt sterlinq dəyərində dövlət tenderləri verildiyi məlum olub. Bununla belə, ekspertlərin fikrincə bu xərclərin nəzərəçarpacaq nəticə verməsi barədə heç bir aydın sübut yoxdur.
"The Independent" qəzetinin araşdırmasına görə, ölkənin immiqrasiya siyasətini idarə etmək və onun sərhədlərini qorumaq vəzifələri çox vaxt qeyri-şəffaf müqavilələr əsasında özəl şirkətlərə həvalə edilib. Britaniya hökuməti La-Manş boğazından qeyri-qanuni keçidlərin qarşısını almaq və sığınacaq üçün müraciətlərin xərclərini azaltmaq üçün müxtəlif xidmət satınalmalarına müraciət edib.
Araşdırmada dörd universitetdən olan akademiklər 2017-ci ildən bəri imzalanan və ümumi dəyəri 2 milyard funt sterlinq olan müqavilələri araşdırıblar. Bu müqavilələrin icra detalları ictimaiyyətlə paylaşılmır və şirkətlərin əldə etdiyi faktiki gəlirlər və bu vəsaitlərin təsiri tam məlum deyil.
İmmiqrasiya idarəçiliyində istifadə edilən dövlət pullarının əsas alıcılarından biri olan "Mitie Care and Custody"ə müvəqqəti saxlama mərkəzlərini idarə etmək və immiqrasiya nəqliyyatı xidmətləri göstərmək üçün 514 milyon funt sterlinqlik müqavilə verilib. "Serco" şirkəti "Gatwick" hava limanında iki təcridxananı idarə etmək üçün 276 milyon funt sterlinq və Fransada yük maşınlarında axtarış və əməliyyatlar üçün 52 milyon funt sterlinq alıb. Amerikanın müdafiə texnologiyaları şirkəti "Leidos" isə biometrik tanınma sistemləri və barmaq izi texnologiyalarını inkişaf etdirmək üçün 96 milyon funt-sterlinq dəyərində müqavilə imzalayıb.
Lakin bu razılaşmaların qanunsuz keçidlərin azaldılmasında nə dərəcədə uğurlu olduğu bəlli deyil. Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, sistemin bahalığına baxmayaraq, onun effektivliyi məhdud olaraq qalır.
Əvvəlki hökumətin ölkəyə qeyri-qanuni yollarla daxil olan sığınacaq axtaranların müraciətlərini birbaşa rədd etməsi və bu şəxsləri qanunsuz mühacir kimi qələmə verməsi minlərlə insanın hüquqi qeyri-müəyyənlik içində uzun müddət otellərdə qalmasına səbəb olub. Eyni zamanda deportasiya oluna bilməyən sığınacaq axtaranların yaratdığı müraciət ərizələri sistemə ciddi təzyiqlər yaradır.
Qaçqınların Ruandaya göndərilməsi planı həyata keçirilməmiş ləğv edilib. Digər tərəfdən, Ukrayna, Əfqanıstan və Honq-Konq kimi ölkələrdən məhdud sayda qaçqınlar üçün yaradılmış xüsusi proqramlardan başqa heç bir təhlükəsiz tətbiq kanalları yoxdur.
Yeni İşçi Partiyası hökuməti qeyri-qanuni immiqrasiya ilə mübarizədə "qayıqları dayandır" ritorikasının əvəzinə "insan alveri ilə məşğul olan dəstələri məhv et" yanaşmasını tətbiq edəcəyini açıqlayıb. Daxili İşlər Naziri İvet Kuper sığınacaq axtaranların otellərdə qalmasını dayandıracaqlarını və ərizələrin geridə qalan hissəsinin həll ediləcəyini vəd edib. Lakin bu məqsədlər hələ də konkret olaraq həyata keçirilməyib.
Hökumətin qarşıdakı dövrdə immiqrasiya sistemi ilə bağlı yeni siyasət sənədini dərc edəcəyi gözlənilir. Bununla belə, bu araşdırmanın qeyri-qanuni miqrasiyadan çox, viza sistemindən mümkün sui-istifadə hallarına diqqət yetirəcəyi ifadə edilir.
Səlahiyyətlilər ictimaiyyətin vergilərinin necə xərclənməsi ilə bağlı şəffaflığın artırılmasının vacibliyini vurğulasa da, qeyri-qanuni immiqrasiyanın qarşısının alınması üçün atılan addımların dəyərinin və effektivliyinin ictimaiyyətə aydın şəkildə izah edilməsinə də diqqət çəkirlər.
