Azərbaycanda 2025-ci ilin iyununda rekord istilər gözlənilir: nələr olacaq?
2025-ci ilin iyun ayı üçün Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində gözlənilən hava şəraiti son illərin ən isti dövrlərindən biri kimi qiymətləndirilir.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin rəsmi açıqlamasına görə, bu ay ərzində havanın orta temperaturunun normadan 2-3°C yüksək olması proqnozlaşdırılır. Xüsusilə Aran bölgəsi, Naxçıvan MR və cənub-şərq düzənliklərində 42-44°C-yə çatan pik temperaturlar gözlənilir ki, bu da həm əhali, həm də infrastruktur üçün ciddi risklər yarada bilər.
Ölkə üzrə aparılan uzunmüddətli müşahidələr göstərir ki, iqlim dəyişikliyi fonunda ildən-ilə ortalama temperatur az da olsa yüksəlir. Məsələn, 2022-ci ilin iyun ayında Bakı və Abşeron yarımadasında orta temperatur 28.5°C civarında olduğu halda, 2023-cü ildə bu rəqəm 29.7°C olub. 2024-cü ildə isə qeyri-sabit hava şəraitinə baxmayaraq, bölgələr üzrə lokal olaraq 40°C-i keçən günlər müşahidə edilib. 2025-ci ilin proqnozları göstərir ki, bu artım tendensiyası daha da kəskinləşməkdədir.
Qlobal miqyasda baş verən El Niño hadisəsi və Arktik bölgələrdəki temperatur sapmaları Azərbaycanın iqlim sisteminə dolayı təsir göstərir. Meteoroloqların fikrincə, bu tip təsirlər regionda quraqlığın artmasına, çay sularında azalmaya və torpaq eroziyasına səbəb olur. Havanın normadan yüksək olması kənd təsərrüfatı sektorunu xüsusilə narahat edir, çünki həddən artıq isti hava məhsuldarlığa mənfi təsir edir.
2025-ci ilin iyunu həm də rütubətin aşağı səviyyədə qalması ilə fərqlənəcək ki, bu da insanların sağlamlığı üçün əlavə təhlükələr yaradır. Günvurma hallarının artacağı, həssas yaş qruplarında – yaşlılarda və uşaqlarda istilik xəstəlikləri riski yüksələcək.
Belə bir şəraitdə hava ilə bağlı xəbərdarlıqların vaxtında edilməsi, ictimai maarifləndirmə və fərdi hazırlıq tədbirləri xüsusilə vacibdir.
2025-ci ilin iyununda gözlənilən kəskin istilər bir çox sahədə insanların gündəlik həyatına mənfi təsir göstərə bilər.
Ən böyük risk qrupları aşağıdakılardır:
Yaşlı insanlar – istilik stressi qan təzyiqi və ürək-damar xəstəlikləri olan şəxslərdə ciddi fəsadlara gətirib çıxara bilər;
Uşaqlar və körpələr – onların termorequlyasiya sistemi yetkin insanlara nisbətən zəifdir və günvurma halları daha tez-tez baş verir;
Açıq havada çalışanlar – kənd təsərrüfatı işçiləri, tikinti sahəsində çalışanlar, poçt və nəqliyyat işçiləri risk altındadır.
Eyni zamanda, elektrik enerjisinə olan tələbat artacaq. Havalandırma və kondisioner sistemlərinin intensiv işləməsi nəticəsində enerji şəbəkəsində yüklənmə baş verə bilər.
İsti hava şəraitində psixoloji təsirlər də nəzərə alınmalıdır. Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, uzun müddət davam edən yüksək temperatur fonunda insanlarda əsəbilik, yorğunluq, diqqət pozuntusu və hətta aqressiv davranışlar arta bilər.
