Samanyolu xaricində bir ulduzun ilk yaxından çəkilmiş şəkli yayıldı
Avropa Cənub Rəsədxanasının (ESO) alimləri ilk dəfə olaraq Samanyolu xaricindəki ulduzun yaxından çəkilmiş şəklini əldə edə biliblər.
Bu tarixi görüntü Yerdən 160 min işıq ili uzaqda, Böyük Magellan Buludu adlanan qonşu qalaktikada yerləşən qırmızı supernəhəng ulduz WOH G64-ə məxsusdur.
Şəkildəki parlaq oval formanın ulduzu əhatə edən tozlu barama olduğu düşünülür. Alimlərin fikrincə, bu, ulduzun ömrünün son mərhələsində olduğunu və fövqəlnova partlayışından əvvəl böyük miqdarda material tökdüyünü göstərir.
Bu qeyri-adi görüntü Çilidəki Atakama səhrasında ESO-nun Çox Böyük Teleskop İnterferometrində (VLTI) GRAVITY adlı alət sayəsində çəkilib. Bu cihaz dörd teleskopdan gələn işığı birləşdirir və görünməmiş ayırdetmə təmin edir.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi, Çilidəki Andres Bello Milli Universitetindən Keiiçi Ohnaka deyib: "Biz ulduzla sıx şəkildə əhatə olunmuş yumurta formalı barama kəşf etdik. Bu, ölməkdə olan ulduzun fövqəlnova partlayışından əvvəl şiddətlə maddə tökməsi ilə əlaqəli ola bilər".
Komanda yeni təsviri əvvəlki müşahidələrlə müqayisə edərək, son 10 ildə ulduzun parlaqlığının əhəmiyyətli dərəcədə azaldığını aşkar edib.
WOH G64 təxminən iki min Günəş ölçüsündə qırmızı supernəhəng kimi tanınır və elm adamları tərəfindən "Nəhəng Ulduz" adlandırılır.
Tədqiqatçılar şəkildə görünən uzadılmış barama şəklini sürpriz hesab edərək, bu vəziyyətin hələ kəşf edilməmiş bir yoldaş ulduzun təsirindən yarana biləcəyini bildirirlər.
Daha zəif elliptik halqanın tozlu torusun daxili kənarı ola biləcəyi də düşünülür. Ancaq bu nəzəriyyəni təsdiqləmək üçün daha çox müşahidələrə ehtiyac var.
Bu mühüm tapıntılar "Astronomiya və Astrofizika" jurnalının 21 noyabr 2024-cü il tarixli sayında dərc edilib.
