Qeyri-adi qara dəlik aşkar edilib
Cemini Beynəlxalq Rəsədxanası/NSF NOIRLab-dan olan astronomlar erkən kainatda maddəni qeyri-adi sürətlə toplayan aşağı kütləli qara dəlik aşkar ediblər.
Kəşf "James Webb" kosmik teleskopu (JWST) vasitəsilə edilib və "Nature Astronomy" jurnalında dərc olunub.
LID-568 adlı qara dəlik Böyük Partlayışdan cəmi 1,5 milyard il sonra mövcud olmuş qalaktikanın mərkəzində idi. Bu qara dəlik radiasiya təzyiqi və cazibə qüvvəsinin tarazlıqda qaldığı maksimum parlaqlıq olan Eddinqtonun nəzəri limitindən 40 dəfə yüksək sürətlə maddəni yeyirdi.
LID-568-i dəqiq müəyyən etmək üçün komanda JWST bortunda NIRSpec inteqrasiya olunmuş sahə spektroqrafından istifadə edib. Bu alət astronomlara baxış sahəsindəki hər piksel üçün spektrlər əldə etməyə imkan verdi ki, bu da obyektin mövqeyini düzgün müəyyənləşdirmək və onun ətrafını təhlil etmək üçün mühüm addım olub.
Müşahidələr nəticəsində qara dəliyin ətrafında güclü qaz axınları aşkar edilib ki, bu da mümkün sürətli akkresiyanı göstərir. Bu axınlar sistemə həddindən artıq yığılma nəticəsində yaranan sabitliyin pozulmasının qarşısını almağa kömək edən bir növ boşaltma klapanı kimi xidmət edə bilər. Qara dəliyin hesablanmış parlaqlığı Eddinqton həddini xeyli keçib və bu, obyektin unikallığını təsdiqləyib.
Tapıntılar onu göstərir ki, superkütləvi qara dəliklərin kütləvi artımının çox hissəsi bir fast-food epizodunda baş verə bilər. Bu kəşf həm də kainatın təkamülünün ilkin mərhələlərində belə nəhəng qara dəliklərin niyə mövcud olduğunu izah etməyə kömək edir.
Astronomlar bu ekstremal prosesləri idarə edən mexanizmləri daha ətraflı öyrənmək üçün JWST-dən istifadə edərək tədqiqatlarını davam etdirməyi planlaşdırırlar.
