Ay səthinin çox hissəsi düşündüyümüzdən daha qədimdir
Alimlər Ayın səthinin böyük hissəsinin əvvəllər düşündüyümüzdən təxminən 200 milyon il daha yaşlı olduğunu açıqlayıblar. Kraterləri tədqiq edən tədqiqatçılar deyirlər ki, onlar onların necə əmələ gəldiyinə dair məlumatları yeniləyirlər və əslində əvvəllər düşünüldüyündən çox köhnədirlər.
AFN.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, Norveç və Fransa alimləri Ayın səthinin nə vaxt meydana gəldiyini müəyyən etmək üçün istifadə edilən müxtəlif sistemləri koordinasiya etmək və kalibrləmək üçün yeni üsul tapdıqdan sonra bu kəşfi ediblər.
Yeni tapıntılar Ay qabığının böyük hissəsinin əvvəllər düşünüldüyündən çox daha qədim olduğunu göstərsə də, bu, alimlərə Ayın səthinin təkamülündə baş verən hadisələrin ardıcıllığını aydınlaşdırmağa imkan verir.
Ay hazırda geoloji cəhətdən demək olar ki, sabitdir; başqa sözlə desək, zamanla üzərinə düşən meteorit və kometlərin yaratdığı kraterlər hələ də aşınmayıb.
Oslo Universitetinin Planetlərin Yaşayış qabiliyyəti Mərkəzinin müəllimi və işi Lyonda Qoldşmidt Geokimya Konfransında təqdim edən Stefani Verner dedi:
"Aydakı bu toqquşmaların izlərinə baxaraq, biz Yerdə baş verən lövhə tektonikasında geoloji çalxalanma olmasaydı, Yerin necə olacağını görürük. Araşdırmalarımız Ay qabığının böyük hissələrinin təxminən 200 milyon il olduğunu ortaya çıxardı. Bu, əvvəllər düşündüyümüzdən daha qədim deməkdir”.
Tədqiqatçılar bilirirlər ki, Ay səthinin yaşını ölçmək üçün standart üsul (kraterlərin hesablanması kimi tanınan proses) Apollon missiyalarından qayaları tədqiq edərkən əldə edilənlərdən tamamilə fərqli nəticələr verir.
Buna görə də, ayrı-ayrılıqda yaşlı Apollon nümunələrini nümunənin götürüldüyü ərazinin ətrafındakı kraterlərin sayına uyğunlaşdıraraq fərqləri düzəltməyə qərar verdilər və əslində kraterlər haqqında məlumatları yenilədilər.
Səthin hansı Apollon nümunəsinin kraterlərə aid olduğuna əmin olmaq üçün tədqiqatçılar onları müxtəlif Ay missiyalarından, xüsusən də Hindistanın "Çandrayaan-1"-dən alınan məlumatlarla uyğunlaşdırdılar.
Alimlərin fikrincə, onlar münaqişəni həll etməyə və Ayın səthinin yaşını 200 milyon il geri qaytarmağa nail olublar.
"Demək olar ki, Yer kürəsinin daha əvvəl də bu meteor yağışına məruz qaldığı dəqiqdir"
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, tapıntılar Ayın yaşı ilə bağlı təxminləri deyil, yalnız səthi ilə bağlı təxminləri dəyişdirir.
"Bu, mühüm fərqdir" deyən professor Verner bildirib ki, bu fərq elm adamlarına kosmosdan intensiv meteor yağışları zamanı zamanı geri itələməyə imkan verir: "İndi biz bilirik ki, bu meteor yağışı "Aydakı Adam" naxışlarını (mare adlanan vulkanik düzənliklər, o cümlədən Mare Imbrium) yaradan geniş vulkanik fəaliyyətdən əvvəl olub. Bu hadisə Ayda baş verib, demək olar ki, Yer kürəsi də bu meteor yağışına daha əvvəl də məruz qalıb".
