Alimlər Kainatın əsas molekulunun əmələ gəlməsinin yeni mexanizmini kəşf ediblər
Miçiqan Universitetinin (ABŞ) tədqiqatçıları ulduzların formalaşmasında və ulduzlararası kimyada həlledici rol oynayan bir molekul olan trihidrogen ionunu (H3⁺) əmələ gətirməyin yeni yolunu kəşf ediblər.
AFN.az xəbər verir ki, bu ion Yupiter və Saturnun atmosferlərində mövcuddur və kosmosda mürəkkəb üzvi birləşmələrin əmələ gəlməsində də iştirak edir. Kəşf haqqında məlumat "Nature Communications" jurnalında dərc olunub.
Əvvəllər məlum idi ki, H3⁺ hidrogen molekulu (H2) onun ionlaşmış forması ilə (H2⁺) toqquşduqda əmələ gəlir. Bununla belə, elm adamları onun bütün Kainatda geniş yayılmasını izah edən başqa mexanizmlərin də olduğunu irəli sürürdülər.
Tədqiqatçılar ultrasürətli lazer spektroskopiyası və hesablama modellərindən istifadə edərək, ikiqat ionlaşma qabiliyyətinə malik (bir anda iki elektron itkisi) birləşmələr olan metil halogenlərdə və psevdohalojenlərdə H3⁺ əmələ gəlməsini müşahidə ediblər.
Məlum olub ki, ikiqat ionlaşmadan sonra molekul bir anda parçalanmır. Əvəzində neytral hidrogen (H2) başqa bir protonu götürənə və H3⁺ halına gələnə qədər molekulun ətrafında "dolaşır".
Bu kəşf bizə hansı molekulların bu şəkildə H3⁺ yarada biləcəyini proqnozlaşdırmağa imkan verir ki, bu da molekulyar buludlarda və digər kosmik obyektlərdə bu molekulun yeni mənbələrinin axtarışına kömək edəcək.
H3⁺-nin alternativ mənbəyi tapılıb ki, bu da onun Kainatın müxtəlif bölgələrində yüksək konsentrasiyasını izah edə bilər. Hidrogenin "gəzən" mexanizmi həyati birləşmələrin əmələ gəlməsi prosesləri ilə əlaqəli ola bilər. Nəticələr kosmosun kimyəvi təkamülünün daha dəqiq modellərini qurmağa kömək edəcəkdir.
İndi alimlər H3⁺-nin görünüşünü daha dəqiq proqnozlaşdıra və onu Kainatın tədqiq edilməmiş guşələrində axtara, Qalaktikamızı formalaşdıran prosesləri anlamağa yaxınlaşa biləcəklər.
