NASA-nın kəşf etdiyi asteroidin körpə olduğu ortaya çıxıb
NASA-nın “Lusi” kosmik gəmisi hələ başlanğıcda olan asteroidi kəşf edib. "Selam" adı verilən göy cisminin 2-3 milyon il yaşı olduğu təxmin edilir.
Günəş sistemindəki asteroidləri araşdırmaq missiyasını davam etdirərkən, "Lucy" 2023-cü ilin noyabrında Yerə yaxın "Dinkineş" asteroidinin orbitində başqa bir obyekt görüb. Elm adamları "Selam"ın sürətlə fırlanan "Dinkineş"in səthindən atılan materialdan ibarət olduğunu düşünürlər.
Mars və Yupiter arasındakı asteroid qurşağında yerləşən bu iki obyekt arasındakı əlaqəyə əsaslanaraq, tədqiqatçılar "Selam"ın yaşını hesablamaq üçün bir model yaradıblar. Normalda asteroidlərin yaşı onların səthindəki zərbə kraterlərinin sayına baxılaraq hesablanır. Bu üsul meteoritin kosmosda nə qədər çox qalacağı, bir o qədər çox zərbə alacağı və bunun da kraterlərin sayını artıracağı fikrinə əsaslanır.
"Astronomy and Astrophysics" jurnalında dərc olunan araşdırmanı aparan alimlər "Dinkineş" və "Selam"ın hərəkətlərini və onlar arasındakı dinamikanı araşdırıblar. Belə ikili sistemlər cazibə qüvvəsi və günəş radiasiyasının təsiri ilə ziddiyyət təşkil edir. Sistemin enerjisini də dəyişən bu iki təsir sonda güc baxımından bərabərləşdikdə sistem tarazlığa çatır.
Günəş sistemi standartlarına görə o, təxminən körpə yaşındadır
Bu tarazlığın əldə edildiyini fərz edən araşdırma qrupu, "Selam"ın formalaşdıqdan sonra bu nöqtəyə gəlməsinin nə qədər vaxt aldığını öyrənməyə çalışıb. Kompüter simulyasiyaları ilə 1 milyon hesablama aparan elm adamları asteroidin yaşının 3 milyon il civarında olduğunu müəyyən ediblər. Bu nəticələr göstərir ki, "Selam" Günəş sistemi standartlarına görə körpə yaşdadır.
Kornell Universitetinin Aerokosmik Mühəndislik Departamentinin doktorantı Colby Merrill araşdırma haqqında deyib: "Asteroidlərin yaşını tapmaq onları anlamaq üçün vacibdir və bu asteroid Günəş sisteminin yaşı ilə müqayisədə olduqca gəncdir, yəni bu yaxınlarda yaranıb".
Qeyri-adi unikal və mürəkkəb obyektdir
Merrill "Selam"ın "qeyri-adi unikal və mürəkkəb obyekt" olduğunu da qeyd edib. Obyekt bir-birinə yapışmış zibil qalaqları olan iki lobdan ibarətdir və kontakt-binar sistem adlanan belə bir obyektin asteroidin ətrafında fırlanması indiyədək heç vaxt görülməyib.
Tədqiqatçılar "Selam"ın yaşını hesablamaq üçün istifadə etdikləri metodun pula qənaət etmək üçün digər ikili asteroid sistemlərinə də tətbiq oluna biləcəyini düşünürlər. Yerə yaxın asteroidlərin təxminən 15 faizinin yoldaşları olduğu təxmin edilir.
"Lucy"nin növbəti dayanacağı Mars və Yupiter arasındakı 52246 "Donaldjohanson" asteroididir və daha sonra Yupiter ətrafında fırlanan meteorları ziyarət edəcək. 16 oktyabr 2021-ci ildə kosmosa buraxılan "Lucy" Troyan asteroidləri adlanan bu obyektləri araşdırmaq üçün yola çıxan ilk avtomobildir.
