Sergey Markov: “Qarabağda partizan fəaliyyətinin məsuliyyəti bütün hallarda Ermənistanın üzərinə düşür”
“Qarabağdakı qondarma rejimin bayrağının Rusiya Müdafiə Nazirliyinin saytında nümayiş olunması qəbuledilməzdir. Çünki atəşkəslə bağlı razılaşmada, heç bir sənəddə bu qondarma rejimin adı qeyd olunmayıb”.
Bunu APA-nın Moskva müxbirinə müsahibəsində Rusiya Siyasi Tədqiqatlar İnstitutunun direktoru, tanınmış politoloq Sergey Markov deyib.
“Dağlıq Qarabağla bağlı 10 noyabr tarixli üçtərəfli bəyanatda statusla bağlı heç bir qeyd yoxdur. Lakin bununla belə Rusiya rəsmilərinin bəyanatlarında Dağlıq Qarabağın gələcək statusları ilə bağlı fikirlərə rast gəlinir. Rusiya Müdafiə Nazirliyinin saytında Qarabağdakı separatçı rejimin bayrağı nümayiş olunur. Rusiya sülhməramlılarının bunu etməkdə məqsədi nədir?” sualına rusiyalı politoloq belə cavab verib: “Dağlıq Qarabağın statusu məsələsi gələcək üçün ən ciddi maneə olacaq. Bu gün statusla bağlı Azərbaycan və erməni tərəfində olan anlayışlar arasında böyük ölçüdə məsafə mövcuddur. Azərbaycan Dağlıq Qarabağa adi status təklif edir. Bu, Azərbaycanın bir regionunun adi vilayət statusudur. Azərbaycan həmin regionun erməni vətəndaşlarının digər Azərbaycan vətəndaşları kimi bərabər hüquqluluğunu maksimal dərəcədə təmin edəcəyini bildirir. Ermənistan rəhbərliyi isə Dağlıq Qarabağın əvvəlki statusunun qalmasının tərəfdarıdır. İrəvan ancaq ermənilərdən ibarət olan və Laçın dəhlizi vasitəsi ilə monoetnik Ermənistana inteqrasiya olunmuş “tanınmamış respublika”nın qalmasını və bütün bu prosesin Rusiya sülhməramlıları tərəfindən qorunmasını istəyir. Bu iki anlayış arasında böyük məsafə var. Hesab edirəm ki, gələcək danışıqlar Dağlıq Qarabağın yeni statusuna mərhələli keçidi təmin etməlidir. Hansı ki, bu status Dağlıq Qarabağı bir region kimi Azərbaycanın siyasi, dövlət və iqtisadi məkanına tamamilə inteqrasiya olunmasını təmin etməlidir. Bunu həm də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının əsas prinsipləri də deyir. Lakin bu yolu keçmək yetərincə çətindir. Bilirik ki, Azərbaycan Dağlıq Qarabağda yeni müharibə istəmir. Azərbaycan kommunikasiyaların tamamilə açılmasına və ermənilərin ölkə məkanına inteqrasiyasına üstünlük verir.
O ki, qaldı Rusiya sülhməramlılarına, deyim ki, onlar daha çox Ermənistan tərəfinin mövqeyinə qulaq asırlar. Düşünürəm ki, Azərbaycan tərəfi Rusiya sülhməramlıları ilə əməkdaşlığı maksimal dərəcədə gücləndirməlidir. Onlarla daha çox təmasda olub, danışıqlar aparılmalıdır. Əminəm ki, Rusiya sülhməramlıları bu vəziyyətdə Azərbaycan tərəfini, onun düşüncəsini, məntiqini daha çox anlamağa başlayacaqlar”.
S. Markov qondarma rejimin bayrağının Rusiya sülhməramlılarının fonunda nümayiş olunmasını qəbuledilməz hesab edir: “O ki, qaldı qondarma rejimin bayrağının Rusiya Müdafiə Nazirliyinin saytında sülhməramlılarla birgə nümayiş olunmasına, düşünürəm ki, o bayrağın orada olması qəbuledilməzdir. Çünki, atəşkəslə bağlı razılaşmada, heç bir sənəddə bu qondarma rejimin adı qeyd olunmayıb. Həmin saziş qondarma rejimlə Azərbaycan arasında deyil, Ermənistanla Azərbaycan arasında bağlanıb. Üçtərəfli bəyanatda heç bir “tanınmamış respublikanın” adı yoxdur. Ona görə də düşünürəm ki, Azərbaycan tərəfi Rusiyaya təklif etməlidir ki, sülhməramlı əməliyyat prosesində ancaq Azərbaycan, Rusiya, Ermənistan və BMT-nin simvolları iştirak etsin. Məncə, Rusiya sülhməramlıları bununla tamamilə razılaşacaqlar. Mən ümumiyyətlə Azərbaycan tərəfini Rusiya sülhməramlıları ilə daha çox kommunikasiya qurmağa çağırıram”.
Rusiyalı siyasi ekspert ermənilərin dünən Xocavənd rayonunda Azərbaycan hərbçilərinə hücum etməsinin atəşkəs sazişinə zərbə olduğunu söyləyib: “Ermənistan silahlı birləşmələrinin Azərbaycan hərbçilərinə hücumu Dağlıq Qarabağda atəşkəsin sülh ruhunu pozur. Düşünürəm ki, bu təxribat Paşinyan hökuməti ilə bağlı deyil. Çünki rəsmi İrəvan yaxşı başa düşür ki, atəşkəsin pozulması qalib Azərbaycan Ordusunun döyüş fəaliyyətini davam etdirməsi və qalan əraziləri də nəzarətə götürməsi ilə nəticələnəcək. Bu fəlakət isə Ermənistan əhalisinin Paşinyana daha çox nifrət etməsinə gətirib çıxaracaq. Hesab edirəm ki, atəşkəsin pozulması ilə ya ultramillətçi təşkilatlar, “Daşnaksütyun”, “Sasna Tsrer”, ya da Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonları 90-cı illərin əvvəlində işğal edən və bu gün ordan çıxmağa etiraz edən hansısa erməni qrupları məşğuldurlar. Mümkündür ki, həmin erməni qrupları ilə ultramillətçilər arasında hansısa bağlılıq var. Bütün hallarda bu cür partizan faəliyyətinin məsuliyyəti Ermənistanın üzərinə düşür. Ermənistan ya təminat verməlidir ki, bu cür hallar baş verməyəcək, ya da həmin qruplara, diversiya aktlarını təşkil edənlərə qarşı üçtərəfli hərbi əməliyyat keçirilməlidir. Erməni diversantlara qarşı əməliyyatda Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan hərbi bölmələri iştirak etməlidir ki, regionda hamının təhlükəsizliyi təmin olunsun. Əgər indiki halda ancaq Azərbaycan tərəfinə hücumlar olursa, onda ilk növbədə Azərbaycan hərbçilərinin və gələcəkdə isə oraya qayıdacaq Azərbaycanın dinc əhalisinin təhlükəsizliyi təmin olunmalıdır. Bu, çox vacibdir. Artıq indidən bu haqda düşünmək lazımdır”.
