Aİ sammitində Ukraynanın üzvlüyü ilə bağlı qərar verilib
Yeni müraciət edənlərin bloka qoşulmaq üçün ciddi meyarlara cavab verməli olması ilə yanaşı, 27 üzv dövlət də Avropa İttifaqında islahatlar aparmaq üçün çox çalışmalıdır.
Ukrayna quruma üzvlüyü ilə bağlı ümid etsə də, 27 lider Aİ Şurasının prezidenti Çarlz Mişelin təklif etdiyi kimi, Kiyevin 2030-cu il üçün hədəf üzvlük tarixini təsdiqləməkdən imtina edib.
Qurumun sonuncu sammitinin yekun bəyanatında bildirilir ki, üzvlük üçün hər hansı bir ərizəçi Aİ-nin illər və ya onilliklər davam edə biləcək uzun və çətin ləyaqətə əsaslanan prosesini başa vurmalıdır. Qısa yollar geosiyasi səbəblərə görə istisna edilir.
Birgə bəyanatda deyilir: “Aİ-yə üzv olmaq istəyənlər, üzvlük prosesinin ləyaqətə əsaslanan təbiətinə uyğun olaraq, xüsusən də qanunun aliliyi sahəsində islahatlar səylərini gücləndirməlidirlər. Paralel olaraq, Aİ lazımi daxili əsasları və islahatları yaratmalıdır”.
Yeni üzvlər üçün konkret tarix təyin etməməklə, sammit Ukraynanın mümkün qədər tez üzv olmasını istəyənlərlə 27 üzv dövlət arasında yekdillik tələb edən bir məsələdə danışıqların zəruri olduğuna inananlar arasında parçalanmanın qarşısını alıb.
2022-ci ilin fevralında müharibə başlayandan bəri Aİ ölkələrinin əksəriyyəti Ukrayna ilə “davamlı birlik” üçün çox çalışacaqlarını bildiriblər ki, bu da sonda Kiyevin bloka üzv olmasına gətirib çıxaracaq. Macarıstan prezidenti Viktor Orban bu həftə təkid edib ki, bütün ideya sıfırdan yenidən düşünülməlidir. “Biz heç vaxt müharibə vəziyyətində olan ölkələri daxil etməmişik. Və biz indiki sərhədlərin harada olduğunu və orada nə qədər insanın yaşadığını bilmirik" - deyə o bildirib.
Liderlər dekabrda Ukrayna ilə danışıqlara rəsmi başlanıb-başlamamağa qərar verməlidirlər. Orban bildirib ki, blok hələ də belə mühüm qərarlar qəbul etməyə hazır deyil. Macarıstanın isə digər ölkələr kimi bu məsələyə veto hüququ var ki, bu da yekdillik tələb edir.
Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen bildirib ki, Aİ-nin biznes və ticarət üçün faktiki olaraq qüsursuz vahid bazarı onun ən böyük sərvətidir və onun genişlənməsi son nəticədə bütün iştirakçılara fayda verəcək: "Vahid bazarın genişləndirilməsi həmişə hamımıza böyük fayda gətirir. Bununla birlikdə, giriş ləyaqətə əsaslanır. Namizəd ölkələrin öz qanunlarını Aİ qaydaları və standartlarına uyğunlaşdırmaqda əldə etdikləri irəliləyiş hansısa ixtiyari son tarix deyil, üzvlük sürətini diktə etməlidir. Ölkənin minlərlə Aİ qaydalarına uyğunlaşdırılmasının bürokratik sürəti asanlıqla on il və ya daha çox vaxt apara bilər.
Üzvlük üçün müraciət edənlər islahatlar aparmalı olduğu kimi, Aİ də özünü daha geniş miqyasda yenidən kəşf etməlidir. Buraya vəsaitlərin yenidən bölüşdürülməsi, daha yoxsul yeni üzvlərə kömək etmək üçün mövcud benefisiarların ianəçilərə çevrilməsi və yekdillik tələb edən qərarların sayını azaltmaq üçün qərar qəbuletmə prosesinin sadələşdirilməsi daxildir.
Bu, indiki üzvlər üçün kifayət qədər çətin olduğunu sübut etdi, xüsusən hələ də qüvvədə olan köhnə qaydalar əvvəlcə bir-biri ilə yaxından əlaqəli olan onlarla ölkə üçün nəzərdə tutulmuşdu".
