Şotlandiyanın plastik tullantı problemi: Loch Long necə zibilliyə çevrildi
Şotlandiyanın Argyll şəhərindəki Loch Long plastik tullantıların qaynar nöqtəsinə çevrilib. Külək və su axınları Qlazqodan gələn zibillərin Arrochar sahillərinə çıxmasına səbəb olur. Hər il bu çimərlikdə təxminən 62 min ədəd tullantı yuyulur.
Yerli əhali sahilə yığılan tullantıları təmizləməkdə çətinlik çəkir. Dəniz yosunu ilə qarışan plastiklər kənd təsərrüfatında istifadə edilən yosunların artıq təkrar emal olunmamasına səbəb olur. Ekoloji fəallar deyirlər ki, tullantıların suya qarışmasının qarşısını almaq problemi kökündən həll etmək üçün yeganə çıxış yoludur.
Şotlandiyada butulkalar və bankalar üçün tullantıların geri qaytarılması sistemi planlaşdırılırdı, lakin şüşə butulkaların daxil edilməsinə dair işgüzar etirazlar səbəbindən 2023-cü ilə qədər təxirə salındı. Böyük Britaniya hökuməti Şotlandiyaya müstəqil bir sistem yaratmağa icazə verdi, lakin bunu şüşə butulkaların çıxarılmasını şərtləndirdi. Şotlandiya hökuməti buna görə də planı 2027-ci ilə qədər təxirə salıb.
Bu arada, Uels hökuməti şüşə butulkaları toplamaq üçün müstəqil sistem qurub.
Bənzər bir sistem bir il əvvəl İrlandiyada tətbiq edildi və indiyədək təxminən 1 milyard içki qabı toplayıb. İstehlakçılar plastik şüşə və ya banka başına 15 sent depozit ödəyərək onu geri qaytarırlar. Bəzi pərakəndə satıcılar əvvəlcə etiraz etsə də, sistemin mağaza trafikini artırdığı deyilir.
Çimərliklərin təmizlənməsini həyata keçirən təşkilatlar deyirlər ki, bu sistem tullantıları xeyli azaldır. Yeddi il əvvəl hər kilometrə 60 plastik butulka düşürdüsə, bu rəqəm 8-ə düşüb.
Şotlandiyadakı ətraf mühit qrupları sistemin 2027-ci ildən sonraya ləngiməməsi lazım olduğunu bildiriblər.
Şotlandiyada təkrar emal dərəcələri son on ildə demək olar ki, sabit qaldı. 2014-cü ildə 42,9 faiz olan bu göstərici 2023-cü ildə 43,5 faizə yüksəlib. Hökumət depozit sisteminin tətbiqi ilə təkrar emal dərəcəsini 90 faizə çatdırmağı hədəfləyir.
Şotlandiya, İngiltərə və Şimali İrlandiyada sistemi idarə edəcək şirkətlər üçün müraciət prosesi başa çatıb. Şotlandiya hökuməti sistemin 2027-ci ilə qədər tətbiq edilməsinə dair öhdəlik götürüb.
