"Google"dan yeni kvant çipi: 10 septilyon il çəkəcək prosesləri dəqiqələr ərzində tamamlayır
"Google" kvant hesablamaları sahəsində əhəmiyyətli irəliləyişi təmsil edən "Willow" adlı növbəti nəsil kvant çipini təqdim edib. Bu çip hətta indiki ən güclü superkompüterlərin belə tamamlanması üçün 10 septilyon il çəkəcək bir hesablamanı bir neçə dəqiqə ərzində tamamlaya bilər.
Texnologiya nəhəngi "Google" elm dünyasını heyrətə gətirən kvant hesablamaları sahəsində yeni çip hazırlayıb. Cəmi 4 sm² ölçüsündə olan bu çip müasir dünyanın ən sürətli kompüterlərini 10 septilyon il çəkəcək əməliyyatları cəmi beş dəqiqəyə tamamlaya bilir. Bu dövr məlum kainatın yaşından çox-çox artıqdır. Elm adamları bu fövqəladə inkişafı ağılasığmaz adlandırırlar.
"Willow" adlanan bu çip Santa Barbarada hazırlanıb. Nanə ölçüsündə olsa da onun performansı kvant hesablamalarında yeni bir dövrün qapılarını açır. "Willow" xüsusilə yeni dərmanların inkişaf prosesini sürətləndirərək eksperimental mərhələlərdə illərlə çəkən prosesi dəqiqələrə azaldır.
Bu təməlqoyma performansı yalnız kvant hesablamasının fundamental prinsipləri sayəsində mümkündür. Maddənin eyni anda birdən çox vəziyyətdə mövcud ola bilməsi prinsipindən istifadə edən texnologiya bir prosesi eyni anda bir çox kainatda həll edirmiş kimi işləyir. "Google Quantum AI"nin yaradıcısı Hartmut Neven "Bu sürət kvant hesablamalarının paralel kainatlarda baş verdiyi fikrini dəstəkləyir" deyib.
"Willow"un sürətinin ölçülməsi kvant hesablamasındakı potensialın başa düşülməsində əsas mərhələdir. Onun müasir kompüterlərin heç vaxt nail ola bilməyəcəyi genişmiqyaslı əməliyyatları qısa müddətdə həll etmək qabiliyyəti tibb və materialşünaslıqda inqilab etmək potensialına malikdir.
"Google"a görə, çipin təqdim etdiyi bu inanılmaz sürət xüsusilə süni intellekt alqoritmlərinin hazırlanmasında, nüvə sintezi kimi enerji həlləri istehsalında və tibbi görüntü sistemlərində istifadə edilə bilər. Məsələn, MRT prosesi atom səviyyəsində oxuna bilər və insan bədəni haqqında yeni məlumat dəstləri yaradıla bilər.
Lakin bu inkişafın riskləri də var. Kvant kompüterləri hətta günümüzün ən mürəkkəb şifrələmə üsullarını belə asanlıqla sındırmaq potensialına malikdir. Buna görə də ekspertlər təhlükəsizlik standartlarının yenidən müəyyənləşdirilməsinə ehtiyac olduğunu vurğulayırlar. "Google Quantum AI"nin direktoru Çarina Çu "Biz illərdir post-kvant şifrələmə standartları üzərində işləyirik və bu sahədə böyük şirkətlər və akademiklərlə əməkdaşlıq edirik" deyib.
"Google"un çipi kvant kompüterlərindəki ən böyük problemlərdən biri olan səhvlərin düzəldilməsi sahəsində də əhəmiyyətli irəliləyiş əldə edib. “Nature” jurnalında dərc olunan test nəticələrinə görə, "Willow" əvvəlki çiplərə nisbətən daha az səhv edir ki, bu da kvant kompüterlərinin etibarlılığını artırır.
"Google"un "Willow" çipi kvant hesablamalarında inqilabi potensialı ortaya qoyur. 10 septilyon illik prosesləri dəqiqələrə endirən bu texnologiya bəşəriyyət üçün tamamilə yeni üfüqlər aça bilər. Süni intellekt dərman vasitələrin inkişafı, nüvə enerjisi və təhlükəsizlik kimi sahələrdə daha sürətli və təsirli həllər təqdim edərək texnoloji inqilabın təməl daşı olmağa namizəddir.
Mənbə: Guardian
